Zo werkt de coronavirus-tracking van Apple en Google

Antwoord op al je vragen

Uitleg

In Nederland en België maken we gebruik van een methode voor coronavirus-tracking, dat gezamenlijk door Apple en Google is ontwikkeld. Maar hoe werkt het precies? Hoe zit het met de corona-app? Zijn de coronameldingen verplicht? Alles wat je moet weten lees je hier.

Update 21 maart 2023: In iOS 16.4 geeft Apple overheden de mogelijkheid om te stoppen met de Blootstellingen-updates voor COVID-19.

Alles over de coronavirus tracking van Apple en Google

Apple en Google hebben gezamenlijk een oplossing voor COVID-19 tracking ontwikkeld, genaamd de Exposure Notification API. Het waarschuwt mensen als ze zijn blootgesteld aan het coronavirus. Dit moet voorkomen dat het virus zich verder gaat verspreiden. Het is een aanvulling op traditioneel contactonderzoek, dat door de GGD wordt uitgevoerd. Sinds iOS 13.5 is dit beschikbaar en met ingang van iOS 13.7 zelfs zonder dat je een app nodig hebt. Maar wat betekent dit voor jou? Kan je nu overal gevolgd worden? In dit artikel beantwoorden we vragen over de coronavirus tracking van Apple en Google en leggen we uit hoe het werkt.

Wat is COVID-19 tracking?
Waarom Apple en Google?
Fase 1: apps
Fase 2: ingebouwd

Praktische vragen:

Op welke iPhones werkt het?
Kan ik updates veilig installeren, zonder gevolgd te worden?
Hoe zit dat met iOS 13.7 en nieuwer?
Hoe kan ik COVID-19 tracking in- en uitschakelen?
Wat gebeurt er bij infectie?
Wat gebeurt er bij blootstelling?
Maken Apple en Google zelf ook apps?
Hoe zit het met privacy?
Hoe zit het met batterijverbruik?
Wanneer en hoe kan je meedoen?
Is deelname vrijwillig?
Onze nieuwsberichten

Wat is de coronavirus-oplossing van Apple en Google?

Apple en Google hebben een Bluetooth-gebaseerde oplossing bedacht, die mensen waarschuwt als ze in contact zijn geweest met een besmette persoon. De oplossing gebruikt Bluetooth LE-signalen om te detecteren bij wie je in de buurt bent. Wanneer twee mensen dichtbij bij elkaar zijn, wisselen hun telefoons anonieme ID’s uit. Krijgt één van hen later de diagnose COVID-19, dan kunnen ze dit in de app aangeven. Het systeem zal dan andere gebruikers waarschuwen. Je krijgt geen naam, locatie en andere persoonlijke details te zien.

De functie wordt vaak coronatracking genoemd, maar die naam schrikt mensen vaak af. Je wordt namelijk niet gevolgd. Het enige wat gevolgd wordt is de verspreiding van het coronavirus. Officieel heet de functie dan ook Blootstelling aan COVID-19 of Blootstellingsmeldingen. De functie geeft een melding als je langere tijd in de buurt van een besmette persoon blijkt te zijn geweest.

Je kunt dan vervolgens jezelf laten testen, om te kijken of je mogelijk besmet bent. Is dat het geval, dan zul je thuis moeten blijven.

De oplossing bestaat uit twee fasen: in eerste instantie heb je een app nodig die er gebruik van maakt, maar de functionaliteit is ook standaard ingebouwd in iOS en Android. Apple en Google hebben beloofd dat de functie wordt verwijderd zodra de pandemie voorbij is.

Het idee is ontstaan bij Apple onder de naam Bubble. Daarna heeft Google zich erbij aangesloten met een soortgelijk project.

Bekijk ook

Bubble en Apollo: hoe de samenwerking tussen Apple en Google is ontstaan

Het is bijzonder hoe rivalen Apple en Google binnen een paar weken een oplossing voor tracering van het coronavirus hebben kunnen ontwikkelen. Hoe kon dat zomaar gebeuren?

Waarom bemoeien Apple en Google zich hiermee?

Apple en Google willen met de oplossing voorkomen dat in allerlei landen het wiel opnieuw uitgevonden hoeft te worden. Door de basisfunctionaliteit aan te bieden, scheelt het werk en kunnen overheden veel sneller een eigen app ontwikkelen. Er speelt nog iets anders mee: de coronavirus-apps die voor deze tool zijn ontwikkeld (onder andere in Singapore en Frankrijk) werken niet goed op de iPhone, omdat iOS te sterk beveiligd is.

Het is in iOS niet mogelijk om via Bluetooth gegevens te verzamelen en uit te wisselen op de achtergrond. Dit kan alleen als de app geopend is en op de voorgrond draait. Apple heeft dit gedaan om misbruik te voorkomen, maar het maakt de eerder ontwikkelde apps vaak praktisch onbruikbaar. Met deze oplossing maakt Apple het mogelijk om toch op de achtergrond Bluetooth-apps te laten draaien – maar alleen voor deze toepassing van coronavirus-tracking.

Google’s betrokkenheid is belangrijk, omdat er bij Android veel fragmentatie is en het lang duurt voordat fabrikanten updates kunnen uitbrengen. Het gaat sneller als Google een oplossing maakt die op alle Android-toestellen werkt.

Een vierde reden waarom Apple en Google deze oplossing ontwikkelen, is dat zij samen bijna 100% van de mobiele markt in handen hebben. Daarmee kan een zo groot mogelijk groep gebruikers worden bereikt. Mensen die geen smartphone hebben, vallen uiteraard buiten de boot.

Op welke iPhones werkt het?

De oplossing maakt gebruik van Bluetooth LE, dus dit moet wel op je toestel aanwezig zijn. Bovendien heb je iOS 13.5 of nieuwer nodig. Deze update is verschenen op de iPhone 6s en nieuwer, dus je hebt minimaal een iPhone 6s nodig om het te kunnen gebruiken. In de meest recente beta van iOS 14 werkt de functie ook. Op Android-toestellen is Bluetooth LE al sinds 2012 aanwezig, dus de apps zullen op het merendeel van de smartphones werken. Het is nog niet bekend of oudere toestellen later nog een update krijgen.

Sinds iOS 13.7 heb je in principe geen app meer nodig om blootstellingsmeldingen te kunnen ontvangen, al moet dit wel in jouw regio ondersteund worden.

Ik wil hier geen gebruik van maken en gevolgd worden. Kan ik iOS-updates dan gewoon installeren?

iOS 13.5 introduceerde de coronavirus tracking van Apple, maar de update voegt slechts de mogelijkheid toe voor apps om hier gebruik van te maken. Dat wil zeggen dat je na het installeren van iOS 13.5 of nieuwer niet gevolgd kan worden. Je moet dit zelf actief inschakelen, nadat je de vereiste app zelf gedownload hebt uit de App Store. Je kan dus zonder verdere consequenties iOS 13.5 of nieuwer installeren. Je wordt dus na het installeren niet gevolgd of in de gaten gehouden door de overheid. Je deelt ook geen (anonieme) gegevens via Bluetooth met andere gebruikers. Je locatie wordt niet gedeeld. In updates zitten vaak ook belangrijke beveiligingsverbeteringen, dus het is belangrijk om je toestel up-to-date te houden.

De CoronaMelder-app van de overheid is bovendien niet verplicht. Als je niet deel wil nemen aan deze corona-functie, hoeft dat dus ook niet.

Ook nadat je de app geïnstalleerd hebt, kan je door niemand gevolgd worden. Je deelt geen locatie. Ook wordt er uitsluitend gewerkt met anonieme ID’s.

Hoe zit dat met iOS 13.7? Ik begrijp dat de functie daarin standaard ingebouwd zit, zonder app?

In iOS 13.7 heeft Apple de Blootstellingsmeldingen standaard ingebouwd. Je kan dan via de instellingen van je iPhone je regio kiezen en de functie instellen, zonder dat je daarvoor een app nodig hebt. Maar ook hier geldt dat je dit zelf moet instellen. Apple zet de functie dan ook nooit automatisch aan. Ook voor iOS 13.7 en nieuwer geldt dus dat je de update zonder gevolgen kan downloaden. Wil je er geen gebruik van maken, dan hoeft dat niet. De regio die je selecteert (bijvoorbeeld Nederland) moet dit wel ondersteunen. In het geval van Nederland moet je nog altijd eerst de app downloaden.

COVID-19 tracking inschakelen en uitschakelen

Ondersteuning voor de coronavirus-tracking is aanwezig in iOS 13.5 en later. iOS 13.5 is beschikbaar sinds mei 2020. Standaard staat de functie voor iedereen uit. Om het in te schakelen, heb je wel een geschikte app nodig. Per land of regio kan één officiële instantie een app uitbrengen die hiervan gebruikmaakt. In Nederland is de CoronaMelder-app sinds midden augustus 2020 beschikbaar. Op zijn vroegst vanaf midden september is het de bedoeling dat deze landelijk werkt en volledig operationeel is.

Na het downloaden van de app geef je vanzelf toestemming om de blootstellingsmeldingen in te schakelen. Door toestemming te geven, worden er logbestanden van anonieme ID’s van andere gebruikers waar je in contact mee geweest bent aangemaakt.

Je kan de functie ook regelen via de instellingen van de iPhone. In iOS 13.5 tot en met iOS 13.6.1 werkt dit zo:

Open de Instellingen-app op een iPhone met iOS 13.5 tot iOS 13.6.1.
Ga naar Privacy > Gezondheid.
Tik op Blootstelling aan COVID-19.
Zet de schakelaar aan bij Blootstelling bijhouden.

In iOS 13.7 of nieuwer doe je het zo:

Open de Instellingen-app op de iPhone met iOS 13.7 of nieuwer.
Scroll naar onderen en tik op Blootstellingsmeldingen.
Tik op Schakel blootstellingsmeldingen in.
Tik op Ga door, kies je regio en volg de verdere stappen.

Je kunt dit alleen inschakelen als er in jouw land of regio een officieel erkende coronavirus-app beschikbaar is en als je deze app hebt geïnstalleerd. Je ziet op dit scherm dan om welke app het gaat. Ook heb je de mogelijkheid om de geregistreerde data te wissen.

In het geval van iOS 13.7 moet jouw regio de meldingen zonder app ondersteunen.

Het is nog niet bekend of Apple later ook nog een update uitbrengt voor toestellen die draaien op iOS 12. In fase 2 zal de tracking standaard zijn ingebouwd in iOS, zodat je geen aparte app meer hoeft te installeren.

De functie kan per regio worden uitgeschakeld, als autoriteiten dit vereisen.

Fase 1: Apps per land

Apple en Google gaan het systeem in twee fasen lanceren. In het begin wordt er gewerkt met losse apps van overheidsinstanties. Hiervoor is een Application Programming Interface (API) ontwikkeld, die appontwikkelaars meteen kunnen gebruiken. Heel veel functies zijn hierin al standaard geregeld, zodat de ontwikkelaars zich vooral op de presentatie van de app hoeven te richten: hoe gaan de schermen eruit zien en welke meldingen krijg je te zien?

Deze API zorgt ervoor dat de apps de verspreiding van het coronavirus kunnen traceren, onafhankelijk van het apparaat dat ze gebruiken. In de voorwaarden staat dat de API alleen gebruikt mag worden door officiële gezondheidsautoriteiten per land. Ook mag er per land maar één app ontwikkeld worden. Dit moet wildgroei voorkomen. Hoe meer mensen dezelfde app gebruiken, hoe zinvoller het is.

In Nederland heeft minister De Jonge van Volksgezondheid aangegeven dat minimaal 60 procent van de mensen de app moet installeren. Dit gebeurt op vrijwillige basis. De Nederlandse app maakt gebruik van het systeem van Apple en Google.

Bekijk ook

Nederlandse corona-app gebruikt het systeem van Apple en Google

De Nederlandse COVID-19 app die in ontwikkeling is, zal gebruik maken van de API die Apple en Google ontwikkeld hebben. Dat heeft minister Hugo de Jonge van Volksgezondheid bekendgemaakt

De apps zullen te downloaden zijn via de App Store en Google Play Store. Onduidelijk is nog of de apps later ook onderling werken. Dus als je een app uit land A gebruikt, of je dan ook meldingen krijgt als de andere persoon een app uit land B gebruikt. Dit zou handig zijn als je om wat voor reden dan ook de grens over gaat. Momenteel werkt de app van jouw regio niet in het buitenland.

Landen die in ieder geval meedoen of reeds een app uitgebracht hebben, zijn Nederland, Duitsland, Italië, Oostenrijk, Finland, Portugal, Verenigd Koninkrijk, Estland en Zwitserland.

Om te kunnen gebruiken moet je de app handmatig installeren uit de App Store, wat een extra obstakel oproept.

Fase 2: ingebouwd in iOS

In de tweede fase zal coronavirus-tracking standaard zijn ingebouwd in iOS. Dit werkt nog steeds via opt-in: je moet toestemming geven om eraan mee te doen. Je schakelt het in via de instellingen en hebt dan geen app van een derde partij meer nodig. Als je in contact bent geweest met een besmette persoon krijg je een signaal binnen, met bijvoorbeeld het advies om een arts te raadplegen of een app te installeren.

Deze functie is beschikbaar sinds iOS 13.7, maar alleen in regio’s die dit ondersteunen. In Nederland is dat nu nog niet het geval.

Bekijk ook

Nu te downloaden: iOS 13.7 en iPadOS 13.7

Apple heeft iOS 13.7 en iPadOS 13.7 uitgebracht. De updates zijn beschikbaar voor alle geschikte iPhones en iPads die op iOS 13.x draaien. Op de iPhone brengt het een ingrijpende verbetering voor COVID-19 meldingen mee, waardoor overheden geen speciale app meer hoeven te ontwikkelen. Maar het werkt nog niet in Nederland en België.

Wat gebeurt er als je geïnfecteerd bent?

Mocht je positief worden getest voor COVID-19, dan moet dit gemeld worden in het systeem. Dit werkt via speciale codes. Alleen erkende zorgverleners kunnen de diagnose stellen. Als deze positief is, geef je de code in de app door aan de GGD.

Het systeem zal dan de anonieme ID’s die de afgelopen 14 dagen lokaal op jouw toestel zijn vastgelegd uploaden naar een server. De smartphones van andere personen zullen deze lijsten periodiek ophalen. Is er een match, dan weet je dat je in contact bent geweest met iemand die besmet is.

Er zijn beveiligingen ingebouwd om te voorkomen dat mensen foutieve informatie verspreiden. Je hebt een unieke code nodig om je ziek te kunnen melden, die gecontroleerd wordt bij de instanties.

Wat gebeurt er bij blootstelling?

Als je de app geïnstalleerd hebt en toestemming hebt gegeven om mee te doen, dan zal de app eenmaal per dag de lijst controleren en kijken of er een match is. Je krijgt een melding als dit het geval is. Google’s voorbeeld-interface toont bij blootstelling de volgende melding: “You have recently been exposed to someone who has tested positive for COVID-19”.

Vervolgens krijg je een link met meer info. Deze info wordt beschikbaar gesteld door de overheidsdienst die de app heeft ontwikkeld. Hier kan bijvoorbeeld een opsomming van symptomen en richtlijnen voor zelf-quarantaine te zien zijn.

Overheden kunnen zelf bepalen hoe lang de blootstelling moet duren, voordat er een melding wordt gestuurd. In Nederland ligt die grens bij 15 minuten. Hoe meer tijd je met iemand hebt doorgebracht, hoe meer risico je loopt. In de documentatie van Apple en Google wordt gesproken over metingen met intervallen van 5 minuten. Er wordt maximaal een halfuur gemeten.

Maken Apple en Google zelf ook corona-apps?

Nee, Apple en Google bouwen geen apps voor coronavirus-tracking. Wat ze wel bouwen is een framework, een zogenaamde Application Programming Interface (API). Hiermee kunnen ontwikkelaars aan de slag, zodat er voor elk land een app kan worden gebouwd die aan de lokale richtlijnen voldoet. De API regelt alles rondom de gegevensuitwisseling en het traceren met Bluetooth LE, zodat landen de techniek hiervoor niet meer zelf hoeven te ontwikkelen.

Hoe zit het met privacy?
Bij de oplossing die Apple en Google ontwikkelen ligt sterk de nadruk op privacy. In een apart uitlegartikel bij Apple wordt dit nog eens extra toegelicht. Er wordt geen locatie vastgelegd, je kunt vrijwillig meedoen en je kunt het uitschakelen.

Om te voorkomen dat jouw identiteit bekend wordt zal de iPhone lokaal op je toestel een code aanmaken. Aan de hand van deze unieke code kunnen andere telefoons jouw toestel herkennen. Ieder kwartier wordt een nieuwe code aangemaakt voor je Bluetooth-apparaat, zodat mensen niet langere tijd te volgen zijn. Als je besmet bent krijg je een melding, maar de iPhone geeft dan alleen aan dat je iemand met het coronavirus bent tegengekomen. Je krijgt geen naam en andere details te zien.

Hoe zit het met batterijverbruik?
Er is bewust gekozen voor Bluetooth Low Energy. Bluetooth LE zorgt ervoor dat het weinig energie kost, waardoor je batterij niet wordt leeggetrokken. Er wordt gebruik gemaakt van een speciaal BLE Beacon-systeem dat al jarenlang in ontwikkeling is en dat nu is aangepast voor het uitwisselen van codes in twee richtingen. Meer details vind je in Apple’s specificatie.

Hieronder zie je hoe het uitwisselen van codes werkt, volgens de technische specificaties van Apple.

Wanneer en hoe kan je meedoen?
Je kunt pas meedoen als aan twee voorwaarden is voldaan: iOS 13.5 of nieuwer moet geïnstalleerd zijn en de Nederlandse app voor coronavirus-tracking moet beschikbaar zijn. Sinds half mei kunnen overheden met de API van Apple en Google aan de slag. De Nederlandse CoronaMelder-app is beschikbaar sinds augustus en is volgens de planning vanaf midden september overal in Nederland actief.

Bekijk ook

Minister wil CoronaMelder-app half september landelijk invoeren

De Nederlandse CoronaMelder-app is voor iedereen te downloaden, maar is nog altijd niet overal actief. Die deadline van 1 september werd echter niet gehaald. Het streven is nu om de app half september landelijk volledig te laten werken. Met de app krijg je een melding als je in de buurt van een met het coronavirus besmette persoon bent geweest.

Sinds iOS 13.7 zit het standaard ingebouwd. De lokale officiële apps blijven echter bestaan en zijn nog steeds nodig om COVID-19 besmettingen te melden.

Is deelname vrijwillig?
Ja. Je bent niet verplicht om mee te doen. Met de schakelaar die we hierboven getoond hebben kun je de functie inschakelen. Er is dus sprake van opt-in. De overheid kan je ook niet verplichten om de bijbehorende app te installeren.

Ben je sceptisch en ben je daarom van plan om de komende maanden (of jaren) geen iOS-updates meer te installeren? Dat is een persoonlijke keuze, maar het is niet nodig. Je kunt namelijk gewoon updates blijven installeren. De coronavirus tracking van Apple staat standaard uitgeschakeld. Je bepaalt zelf of je de schakelaar aan zet en de benodigde app downloadt.