macOS: het complete overzicht

macOS is het besturingssysteem van de Mac. Het draait sinds 2001 op alle Macs en is na Microsoft Windows het meestgebruikte desktopsysteem ter wereld. In dit overzicht vertellen we wat macOS is en op welke apparaten je het kunt gebruiken. Ook geven we een overzicht van de verschillende versies die in de loop van de tijd zijn verschenen.

macOS in het kort

Dit zijn de belangrijkste eigenschappen van macOS:

• Besturingssysteem van de Mac, voor alle Mac-desktops en MacBooks, de computers van Apple.
• Voor het eerst verschenen in 2001.
• Meest recente versie is macOS Sequoia 15.1.1.
• macOS Sonoma 14 verscheen in september 2023.
• Eerstvolgende nieuwe versie is macOS Sequoia 15, dat verschijnt in najaar 2024.

Welke Mac OS X en macOS versies zijn er?

In de loop van de jaren zijn er steeds nieuwe versies van macOS verschenen. De meest recente versie is macOS Sequoia 15.1.1.

Lees meer over de verschillende macOS-versies:

• macOS Sequoia (verwacht in najaar 2024)
• macOS Sonoma (september 2023)
• macOS Ventura (oktober 2022)
• macOS Monterey (oktober 2021)
• macOS Big Sur (november 2020)
• macOS Catalina 10.15 (september 2019)
• macOS Mojave 10.14 (september 2018)
• macOS High Sierra 10.13 (2017)
• macOS Sierra 10.12 (2016)
• OS X 10.11 El Capitan (2015)
• OS X 10.10 Yosemite (2014)

Apple brengt jaarlijks een grote software-update uit voor de Mac. Bij oudere versies was dat niet het geval:

• OS X 10.9 Mavericks (2013)
• OS X 10.8 Mountain Lion (2012)
• Mac OS X 10.7 Lion (2011)
• Mac OS X 10.6 Snow Leopard (2009)
• Mac OS X 10.5 Leopard (2007)
• Mac OS X 10.4 Tiger (2005)
• Mac OS X 10.3 Panther (2003)
• Mac OS X 10.2 Jaguar (2002)
• Mac OS X 10.1 Puma (2001)
• Mac OS X 10.0 Cheetah (2001)

Wat is macOS?

macOS is de systeemsoftware waarop alle Macs draaien. De eerste versie verscheen in 2001 onder de naam Mac OS X. Later veranderde Apple de naam in OS X om uiteindelijk te eindigen bij de huidige naam: macOS. Dit staat voorgeïnstalleerd op alle Macs die de afgelopen jaren zijn verschenen. macOS is de tegenhanger van Windows en Linux, twee andere besturingssystemen.

Voor de iPhone en iPad gebruikt Apple iOS en iPadOS, de mobiele besturingssystemen die steeds nauwer met macOS samenwerken, onder andere via iCloud. Veel standaardapps zijn beschikbaar voor zowel macOS als iOS en sinds de komst van Apple Silicon kun je iOS-apps op een Mac installeren. Apple heeft echter meermaals aangegeven dat ze een volledige samenvoeging niet zien zitten.

Dit zijn de standaardapps op macOS:

Wat is de geschiedenis van macOS?

macOS is de opvolger van het klassieke Mac OS, dat al in 1984 op de Macintosh-computers verscheen. De laatste versie van Mac OS verscheen in 1999 en heette Mac OS 9. Daarna stapte Apple over op de naamgeving Mac OS X, waarbij de X staat voor het Romeinse cijfer 10. Aanvankelijk noemde Apple de verschillende versies naar katachtigen zoals Cheetah en Panther, later stapten het bedrijf over op geografische namen in Californië, zoals Yosemite en Sierra. Verderop in dit overzicht lees je meer over de voorgangers van macOS.

macOS is gebaseerd op UNIX

macOS is gebaseerd op een besturingssysteem dat tussen 1985 en 1997 werd ontwikkeld bij NeXT, het bedrijf van Steve Jobs. De X in de naam werd door Apple lange tijd benadrukt. Niet alleen omdat dit het Romeinse cijfer 10 is, maar ook om de UNIX-afkomst te benadrukken. Veel mensen spreken de naam dan ook uit als ‘Mac OS ten’ (10). De UNIX-gebaseerde kern van macOS heet Darwin.

Op de eerste generatie Apple TV draaide een aangepaste versie van Mac OS X 10.4 Tiger. Latere versies van de Apple TV-software (waaronder tvOS) baseerde Apple op iOS. Voor servers is er een aparte versie beschikbaar onder de naam macOS Server.

Wat zijn de geschikte macOS apparaten?

Het besturingssysteem macOS werkt op de volgende apparaten:

• MacBook Air: het instapmodel laptop voor consumenten
• MacBook Pro: de professionele laptop voor veeleisende gebruikers
• iMac: de alles-in-een desktopcomputer van Apple
• Mac Studio: de krachtige desktopcomputer van Apple
• Mac Pro: de modulaire desktopcomputer voor veeleisende toepassingen
• Mac mini: een kleine Mac zonder scherm, die ook veel als server wordt gebruikt

Daarnaast zijn er nog enkele tijdelijke modellen geweest, zoals de 12-inch MacBook (2015-2019) en de iMac Pro (2017-2020).

Wat zijn de macOS functies?

Op elke Mac vind je een aantal vaste onderdelen en toepassingen. De Finder is bedoeld voor bestandsbeheer, zodat je door bestanden kunt bladeren en ze kunt bekijken, kopiëren en andere bewerkingen doen. Dit is vergelijkbaar met de Explorer van Windows. In Finder kun je met de Quick Look-functie snel een preview zien van een bestand, zonder deze te hoeven openen. Dit werkt bijvoorbeeld bij video’s, pdf’s en andere bestandsformaten.

Spotlight is de standaard zoekfunctie van de Mac. Deze zorgt ervoor dat je snel alle bestanden op de Mac kunt doorzoeken, ook op metadata. In het Dock onderin het scherm vind je snelkoppelingen naar bestanden, mappen en toepassingen.

Om snel te kunnen wisselen tussen taken kun je ook gebruik maken van Mission Control. Je ziet in één oogopslag alle geopende vensters uitgespreid. Met Spaces kun je meerdere bureaubladen naast elkaar gebruiken en met LaunchPad kun je snel apps openen.

Met FileVault kun je je bestanden versleutelen met encryptie. Wil je taken automatiseren, dan is daarvoor de Automator beschikbaar. Hiermee kun je taken omzetten naar een workflow, die je met één handeling kunt laten uitvoeren. Denk daarbij aan het omzetten van een reeks screenshots naar een PDF-bestand.

Voor het maken van backups heeft macOS de functie Time Machine, waarmee je ook terug kunt gaan naar vorige versies van een document. Recente toevoegingen zijn de Siri-spraakbediening, Apple Kaarten, System Integrity Protection (SIP) en Stage Manager. In versie 10.11 El Capitan stapte Apple over op een nieuw lettertype, San Francisco.

macOS werkt ook nauw samen met iOS, iPadOS en watchOS dankzij Continuïteit. Zo kun je je Mac ontgrendelen met je Apple Watch, kun je met je Mac-toetsenbord en muis je iPad en andere Macs bedienen dankzij Universele Bediening en is er het Universele Klembord om gekopieerde teksten, afbeeldingen en documenten van het ene apparaat naar het andere te plakken.

Sinds Mac OS X 10.6 Snow Leopard is de Mac voorzien van een eigen App Store, genaamd de Mac App Store. In deze online winkel vind je allerlei apps en games, vergelijkbaar met de App Store op de iPhone en iPad. Ontwikkelaars zijn echter niet verplicht om hun apps via de Mac App Store aan te bieden, want je kan ook gewoon programma’s en games van andere locaties downloaden en installeren. De Mac App Store wordt vaak bekritiseerd omdat het aanbod tegenvalt en ontwikkelaars niet genoeg de ruimte krijgen.

---

Wat waren de macOS voorgangers: DOS en SOS

In maart 1978 bracht Apple voor het eerst een besturingssysteem uit: het Apple Disk Operating System (Apple DOS, zie foto).

Na diverse varianten van DOS voor de Apple II, volgde voor de Apple III een compleet nieuw systeem: Apple SOS, Sara’s Operating System. Sara was de interne codenaam van het apparaat, vernoemd naar de dochter van engineer Wendell Sanders). Later werd ‘Sara’ vervangen en stond de afkorting voor Sophisticated Operating System. De eerste release verscheen in 1980 maar het heeft slechts korte tijd bestaan omdat de Apple III geen succes was.

LisaOS

In 1983 kwam Apple met een revolutionair nieuw besturingssysteem met grafische gebruikersinterface (GUI). Voor het eerst zagen we een muis, een menubalk en menu’s op het beeldscherm. Je kon tekenen op een computer. Dit besturingssysteem met de naam LisaOS draaide op de Apple Lisa, een dure computer die niet erg populair was. Lisa stond volgens Jobs voor ‘Local Integrated Software Architecture’, al heette zijn dochter toevallig ook Lisa. LisaOS was geïnspireerd op een bezoek dat Steve Jobs in december 1979 aan Xerox PARC bracht. Apple was net begonnen met de Lisa- en Macintosh-projecten en Jobs hoorde van een revolutionaire GUI-technologie. In ruil voor wat Apple-aandelen mochten de engineers van Apple komen kijken. In het besturingssysteem van Lisa en de Macintosh zijn veel elementen van Xerox terug te vinden, zoals de menubalk, uitklapmenu’s en drag & drop.

System 1 t/m 7

In 1984 deed de Macintosh zijn intrede, met opnieuw een ander besturingssysteem. Deze draaide op Mac System Software (kortweg System) waar uiteindelijk zeven versies van zijn verschenen. Bijzonder was de Finder, voor bestandsbeheer. In dit scherm werden al je bestanden gemakkelijk gesorteerd, zodat je alles snel terug kon vinden.

Vervolgens kwamen System 2 tot en met 7 uit, steeds met interessante toevoegingen. Zo zagen we bij System 2.0 de functie AppleTalk, waarmee je verbinding kon maken met lokale netwerken zonder iets te installeren. Bij System 4.1 werden de eerste uitbreidingspoorten toegevoegd en werd de Apple Desktop Bus meegeleverd. Hiermee kon je (trage) apparaten verbinden met je computer. In de periode dat Steve Jobs het bedrijf had verlaten ging Apple door met System. De grootste verandering was te vinden in System 7 (1991), waarin de gehele interface opnieuw was vormgegeven. Apple leverde nieuwe toepassingen mee en het systeem werd een stuk stabieler. System 7 kreeg jarenlang updates, totdat Steve Jobs in 1997 terugkeerde bij Apple.

Mac OS en Mac-klonen

In 1997 werd de naam System veranderd in Mac OS. Dit had ermee te maken dat Apple het besturingssysteem sinds 1995 in licentie had geven aan andere fabrikanten. Apple ging wel door met dezelfde nummering; de eerste versie van Mac OS was dan ook 7.6. Toen Jobs in 1997 terugkeerde bij Apple maakte hij een einde aan de Mac-klonen van andere fabrikanten. Dit viel samen met de komst van Mac OS 8, waarin het mogelijk werd om de kleuren van je beeldscherm te veranderen. Mac OS 9 verscheen in 1999 en heeft maar kort bestaan. Het bevatte draadloze AirPort-functies en vroege ondersteuning voor meerdere gebruikers.

De aankondiging van Mac OS X

Zoals je hierboven hebt kunnen lezen heeft Apple’s besturingssysteem regelmatig een andere naam gekregen. In 2000 werd de naam opnieuw gewijzigd, nu naar naar Mac OS X. De eerste publieke betaversie van Mac OS X kreeg intern de codenaam Kodiak, maar bij de officiële onthulling werd voor de naam Cheetah gekozen. Apple zou nog jarenlang namen van katachtigen gebruiken.

Meest opvallend is dat Mac OS X op Unix is gebaseerd en bij NeXT werd ontwikkeld in de periode eind jaren tachtig t/m 1997. NeXT was het bedrijf dat Steve Jobs startte in de periode dat hij niet bij Apple werkte.

Na Puma kregen we Jaguar, Panther, Tiger, Leopard, Snow Leopard, Lion en Mountain Lion. Een belangrijk onderdeel van Jaguar was Apple’s nieuwe Safari-browser. Andere vernieuwingen waren Apple Mail, een adresboek en QuickTime.

Laat ‘Mac’ maar zitten

In februari 2012 kondigde Apple OS X Mountain Lion aan. Ze lieten ‘Mac’ in de naam vallen. Bij deze release kwam er een aantal features beschikbaar die we nog steeds kennen, zoals Gatekeeper voor het blokkeren van malware en Game Center voor spelletjes.

In 2013 besloot Apple van de kattennamen af te stappen en brachten ze OS X Mavericks uit. Vanaf dat moment werd het besturingssysteem vernoemd naar belangrijke geografische locaties in Californië, waar Apple vandaan komt. Sinds 2016 spreken we niet langer over OS X, maar over macOS.