Toegankelijkheid: dit zijn de iPhone-functies voor mensen met een beperking
Apple heeft de iPhone en iPad voorzien van meerdere functies, die ervoor zorgen dat slechtzienden, slechthorenden en mensen met een fysieke/motorische beperking het toestel kunnen bedienen. De iPhone scoort met toegankelijkheid beter dan concurrerende smartphones. Er zijn allerlei functies die zien, horen en interactie makkelijker maken voor mensen met een beperking. In dit artikel bespreken we alle Toegankelijkheid-functies die beschikbaar zijn in iOS.
Toegankelijkheid in iOS
Apple heeft in iOS een aantal handige functies ingebouwd die ervoor zorgt dat je je toestel ook kunt gebruiken als je last hebt van een beperking, bijvoorbeeld minder goed zicht of een slechter gehoor. Ook als je moeite hebt met het indrukken van de homeknop kun je hiervoor de instellingen in iOS handmatig aanpassen. Veel instellingen zijn ook van invloed op apps die je uit de App Store downloadt. Ga naar Instellingen > Toegankelijkheid om de instellingen aan te passen. Apple heeft zelf ook een eigen pagina waar ze enkele toegankelijkheidsfuncties uitlichten.
Hou je ervan om dingen te automatiseren, dan kun je ook bezig met de Toegankelijkheidsassistent. Deze helpt je om toegankelijkheidsfuncties te ontdekken en ze te gebruiken in je eigen automatiseringen. Onderstaande video laat zien hoe het werkt.
Toegankelijkheid: zien
Heb je moeite om tekst op je iPhone of iPad goed te lezen of zijn de kleuren niet altijd duidelijk, dan vind je onder het kopje Zien allerlei instellingen zodat je alles op het scherm beter en helderder kunt zien. Het gaat om de volgende onderdelen:
- VoiceOver
- Zoomen
- Vergrootglas
- Weergave en tekstgrootte
- Beweging
- Gesproken materiaal
- Audiodescripties
VoiceOver
Met VoiceOver kun je je iPhone of iPad onderdelen van het scherm uit laten spreken. Dit is vooral handig voor blinden of slechtzienden, want doordat de iPhone en iPad alles uitspreekt, weet je precies wat er op het scherm weergegeven wordt. Binnen VoiceOver kun je allerlei instellingen aanpassen, zoals de spreeksnelheid. Je vind je hier instellingen voor braille en de spraak van VoiceOver. Daarnaast kan je ook Live herkenning inschakelen om zo tekst, personen, deuren en meubilair te herkennen. Stemmen kunnen worden aangepast en kan er een voelbaar signaal worden ingesteld wanner VoiceOver gestart wordt. Alles over VoiceOver lees je in onze aparte tip.
Zoomen
Met de functie Zoomen kun je inzoomen op tekst en afbeeldingen op het scherm. Overal in iOS kun je zoomen activeren door met drie vingers op het scherm te tikken. Het scherm wordt daarbij standaard vergroot tot 200%. Wat je ook kunt doen is het zoompercentage wijzigen: tik twee keer met drie vingers op het scherm en sleep je vingers naar de bovenkant van het scherm om het zoompercentage te vergroten. Of sleep je vingers naar de onderkant van het scherm om het zoompercentage te verkleinen. Check hier de instellingen:
- Open de Instellingen-app.
- Tik op Toegankelijkheid en vervolgens op Zoomen.
- Zet de schakelaar bovenin op groen en pas de instellingen naar wens aan.
In de ingezoomde weergave sleep je met drie vingers over het scherm. Door drie keer met drie vingers op het scherm te tikken, open je een menu waarbij je allerlei instellingen kunt aanpassen. Wil je alleen een klein deel van je scherm vergroten, stel dit dan in onder het Zoomgebied-menu.
Vergrootglas
Heb je moeite met het zicht buiten je iPhone of iPad om, dan is er een handige functie genaamd Vergrootglas. Je gebruikt dan de camera van je toestel om voorwerpen groter te bekijken of om bijvoorbeeld tekst te kunnen lezen. Meer over het gebruik van de Vergrootglas-functie lees je in onze tip.
Weergave en tekstgrootte: kleurfilters, dikke letters en grotere tekst
Je kunt in het Weergave en tekstgrootte-menu de letters van je iPhone aanpassen. Zo stel je vetgedrukte letters in, maar kun je ook de lettergrootte aanpassen. Veel apps hebben hier ondersteuning voor. Dit kan je zoal aanpassen:
- Vette tekst: Hierdoor worden lettertypen en teksten in het besturingssysteem vetgedrukt weergegeven.
- Grotere tekst: Hiermee kun je de tekst in veel apps vergroten die hier ondersteuning voor hebben. Standaard is deze grootte 16, maar schakel je deze optie in dan kun je de tekst vergroten tot zelfs 56pts.
- Knopvormen: Voor iOS 7 gebruikte Apple zichtbare knoppen in menu’s, sindsdien zijn ze minder goed zichtbaar. Als je deze optie inschakelt, worden er meer duidelijke knoppen getoond.
- Labels voor aan/uit: De schakelaars die Apple gebruikt zijn niet altijd even duidelijk. Met deze optie voeg je een extra labeltje toe waaruit duidelijker moet blijken of een optie in- of uitgeschakeld staat: een rondje bij uitgeschakeld; een streepje bij ingeschakeld.
Met de optie Maak minder doorzichtig verbeter je het contrast door de doorzichtigheid en vervaging van sommige achtergronden te verminderen om de leesbaarheid te vergroten. Sinds iOS 7 heeft Apple constant nieuwe doorzichtige elementen toegevoegd, die niet voor iedereen de leesbaarheid verhogen.
Daarnaast wordt het met de optie Verhoog contrast mogelijk om extra contrast te krijgen tussen de voorgrond- en achtergrondkleuren van een app. Daarnaast heb je de optie Differentieer zonder kleur, waarbij er alternatieven gebruikt worden bij onderdelen van de interface die uitsluitend kleur gebruiken om informatie over te brengen.
Bij Slim omgekeerd worden de kleuren op het scherm omgekeerd, met uitzondering van afbeeldingen, media en enkele apps die een donkere stijl gebruiken. Bij Klassiek omgekeerd worden alle kleuren op het scherm omgekeerd.
Met de optie Kleurfilters kun je zelf instellen hoe kleuren eruit moeten zien. Dit komt van pas als je kleurenblindheid hebt (Protanopie, Deuteranopie en Tritanopie). Ook stel je hier een grijstint in en pas je de kleurintensiteit aan.
Dankzij Verminder witpunt wordt het wit in iOS minder fel, maar dit geldt ook voor andere heldere kleuren zoals geel. Lichtere kleuren worden daardoor minder intensief en na het inschakelen kun je met een schuifknop zelf nog de intensiteit instellen.
Beweging
Met de optie Verminder beweging worden de bewegingen van het gebruikersinterface verminderd, waardoor je minder animaties ziet bij het openen en sluiten van de apps. Hierin kan je nog kiezen voor Gebruik vervagingen, waardoor de beweging voor regelaars van de gebruikersinterface verminderd worden als ze worden weergegeven en verdwijnen.
Ook kan je kiezen voor de optie Toon bewegingsaanwijzingen van voertuigen, waardoor er stippen in de buurt van de randen van de iPhone verschijnen. Ze volgen de bewegingen van het voertuig en kunnen helpen bij het verminderen van wagenziekte.
Ook kan je kiezen voor Dim knipperende lichten, waarmee videomateriaal met herhaalde knipperende of flitsende lichten automatisch worden gedimd. Daarnaast kan je individueel in- en uitschakelen of afbeeldingen met animatie, voorvertoningen of effecten automatisch afgespeeld moeten worden. Tot slot kan je in dit menu ook nog instellen dat de beeldsnelheid van je iPhone wordt vastgezet op 60 frames per seconde en of de cursor niet knippert terwijl je aan het typen bent.
Gesproken materiaal: Tekst uit laten spreken
Als je zicht beperkt is, is het nog altijd een optie om tekst te laten voorlezen. Dat doe je met de toegankelijkheidsfunctie Spreek selectie uit. Wanneer je dit inschakelt, wordt er een spraakknop getoond als je tekst selecteert. Met die knop laat je je iPhone of iPad de geselecteerde tekst uitspreken. Daarnaast is het mogelijk om invulteksten (automatische correcties en hoofdletterwijzigingen) door het besturingssysteem te laten uitspreken. Je kiest hier ook de stemmen en de spreeksnelheid.
Dit werkt ook in apps van derden, maar niet iedere app heeft hier optimale ondersteuning voor. Het is daarom raadzaam om feedback in te dienen bij de ontwikkelaar als de functie niet naar behoren werkt. Dit doe je bijvoorbeeld middels een App Store review.
Audiodescripties
Bij films worden vaak standaard al ondertitels getoond, maar met deze optie kun je ervoor kiezen om standaard bijschriften voor geluid of ondertiteling voor doven en slechthorenden (O.D.S.) te activeren. Ook kun je hier instellen hoe de ondertiteling getoond moet worden.
Toegankelijkheid: Fysiek en motorisch
Onder dit kopje pas je allerlei instellingen aan op het gebied van interactie. Denk aan AssistiveTouch voor een virtuele homeknop of de instelling voor Haptic Touch met het drukgevoelige scherm. Al deze instellingen veranderen de manier hoe jij met je iPhone en iPad om gaat en bedient.
Aanraken
In het menu Aanraken zie je meteen AssistiveTouch, dit is een functie waarmee je je iPhone of iPad kan bedienen, zonder dat je knoppen nodig hebt. Je kan in dit menu instellen hoe je “virtuele knop” eruit moet zien en wat enkel tikken, dubbel tikken en lang ingedrukt houden van die knop voor actie heeft. Ook kan je je eigen gebaren aanmaken en toewijzen aan een bepaalde actie. Tot slot kan je ook een gamecontroller gebruiken voor AssistiveTouch. Alles over AssistiveTouch lees je in deze tip.
Als je problemen hebt met het bedienen van het touchscreen, komt de functie Aangepaste aanraking van pas. Met Aangepaste aanraking kun je je iPhone en iPad zo instellen, dat het aanraken van het scherm aangepast wordt. Tik je bijvoorbeeld meerdere keren achter elkaar op het scherm, dan kan dit als één aanraking gezien worden. Ook de aanraakduur die nodig is om iets op het scherm te activeren, is apart in te stellen. Dit is vooral handig voor mensen die last hebben van trillende handen.
Meer opties voor interactie met je iPhone
Er is nog een aantal kleine opties die in te schakelen zijn, die bepalen hoe je met je iPhone en iPad om gaat:
- Bereikbaarheid: Bereikbaarheid is een functie waarmee je het bovenste deel van het scherm naar onderen kunt halen. Dit is niet beschikbaar op toestellen ouder dan de iPhone 6 en ook niet op de iPhone SE (eerste generatie).
- Haptic Touch: Via deze optie schakelen je Haptic Touch in of uit en bepaal je hoe stevig je op het scherm moet drukken.
- Toetsenborden: Hier bepaal je of het toetsenbord kleine letters moet weergeven, om beter het onderscheid tussen hoofdletters en kleine letters aan te duiden. Ook het toetsrepeteertempo stel je hier in.
- Herstel door schudden: Door met je iPhone te schudden tijdens het invoeren van tekst, kun je dit herstellen. Deze instelling schakel je hier in of uit.
- Trillen: Je kunt de trillingen van je iPhone of iPad hier in zijn geheel uitschakelen, zelfs als het geluid uit staat.
- Audiopad gesprekken: Hier stel je je toestel zo in, dat inkomende gesprekken automatisch op luidspreker staan of via Bluetooth-headset geactiveerd worden.
- Tik om te activeren: Kies hier of je iPhone inschakelt als je op het scherm tikt in de stand-by-stand.
- Tik op achterkant: Door twee- of driemaal op de achterkant van je iPhone te tikken kun je verschillende functies activeren.
- Voorkom ‘vergrendel om oproep te stoppen’: Hiermee kan je stoppen dat de zijknop de huidige oproep stopt
Face ID en aandacht
In het menu Face ID en aandacht kan je in- en uitschakelen dat je naar je TrueDepth-camera moet kijken voordat je iPhone ontgrendelt. Dit is standaard ingeschakeld voor een verbeterde beveiliging. Ook kan je hier inschakelen dat je iPhone controleert of je naar het apparaat kijkt voor het scherm wordt gedimd of het volume van sommige meldingen wordt verlaagd. Ten slotte kan ook een voelbaar signaal inschakelen bij authenticatie via Face ID, zoals bij het ontgrendelen van een iPhone, maar ook Apple Pay en aankopen in de App Store.
Schakelbediening
In iOS is ook de optie Schakelbediening toegevoegd. Die is vooral gericht op mensen die moeite hebben met de complexiteit van touch screens. Je kunt hiermee eenvoudiger door je iPhone navigeren. Schakel je dit in, dan gaat een soort scanner over het scherm heen die langs alle knoppen gaat. Dit kan je ook veranderen in een glijdende cursor die je op een horizontale en verticale as een punt laten selecteren of door middel van hoofdetracking. Hierbij gebruikt het je iPhone-camera om de beweging van je hoofd te volgen.
Je kunt zelf instellen hoe snel de scanners gaan voor als je er wat geoefender mee raakt. Deze optie is vooral handig als je niet al je vingers kunt gebruiken om het scherm aan te raken.
Oogtracking
Het is ook mogelijk om je iPhone te besturen door middel van je ogen. Voor het beste resultaat moet je iPhone wel op stabiel oppervlak liggen op ongeveer 30 centimeter van je vandaan. Je iPhone gebruikt je camera om de beweging van je ogen te tracken en zo een goede aanwijzer te maken, waarmee jij je iPhone kan bedienen. Om te lezen hoe je dat instelt lees je onze tip.
Daarnaast kan je de zijknop instellen voor Siri, klassieke stembediening of helemaal uit. Ook kan je instellen dat je met de zijknop de keuze uit Schakelbediening kan bevestigen of dat je je keuze voor AssistiveTouch kan bevestigen. Ook kan je met Synchrone Apple Watch-weergave je Apple Watch-scherm delen en bedienen vanaf je iPhone. Tot slot kan je apparaten in de buurt bedienen die op dezelfde iCloud-account ingelogd zijn. Hiermee kan je media starten en stoppen, knoppen activeren of communiceren met Siri. Zo bedien je bijvoorbeeld je iPad met je iPhone.
Toegankelijkheid: horen
Voor iedereen die last heeft van gehoorproblemen, komen de instellingen onder het kopje Horen goed van pas. Je vindt hier bijvoorbeeld instellingen voor gehoorapparaten of activeert de Ledflits bij een melding.
- Hoortoestellen
- Geluidsherkenning
- LED-flits bij meldingen
- Monogeluid
- Geluidsonderdrukking
- Voelbare muzieksignalen
- Ondertiteling en bijschriften
Gehoorapparaten
iOS heeft ook ingebouwde ondersteuning voor gehoorapparaten die je via Bluetooth verbindt. Sommige gehoorapparaten ondersteunen ook verbeterde audiokwaliteit. In dat geval kan de Gehoorapparaatmodus ingeschakeld worden. Ook is dit mogelijk om dit te doen met Apple’s AirPods Pro 2.
Geluidsherkenning geeft melding bij geluiden
Als je deze functie inschakelt zal je iPhone een melding sturen zodra bepaalde vooraf ingestelde geluiden herkend worden. Dat kan een sirene zijn, maar ook babygehuil of een blaffende hond. Zo hoeven ook slechthorende ouders en baasjes niks te missen.
LED-flits bij melding
Als je gehoor beperkt is, kun je met deze optie toch geïnformeerd worden over binnenkomende meldingen. Als je de optie inschakelt, zal de LED-flits op je toestel gaan knipperen als een melding binnenkomt. Daarvoor is het wel handig om de de iPhone met de achterkant naar boven te leggen, anders zie je immers het LED-lampje niet.
Monogeluid
Met deze instelling zet je het geluid uit de speakers van de iPhone en iPad op monogeluid. In plaats van stereo zal het geluid dus altijd van één kant komen. Dit geldt ook voor oortjes of koptelefoons.
Geluidsonderdrukking
Je kunt ook de instelling voor omgevingsgeluid aanpassen. Heb je tijdens het bellen last van geluiden uit je omgeving, dan vermindert deze instelling deze storende signalen. Met een schuifknop bepaal je ook de audiobalans tussen het linker- en rechterkanaal.
Voelbare muzieksignalen
Met voelbare muzieksignalen gaat je iPhone trillen op de maat van de muziek. Dit is een toegankelijkheidsfunctie, maar de trillingen van Apple Music en andere apps kan het luisteren naar muziek voor iedereen een andere dimensie geven. Miljoenen nummers uit de Apple Music-bibliotheek produceren via de Taptic Engine van je iPhone trillingen die de maat van de muziek volgen, maar ook nuances in de zang aanduiden. De trillingen in helpen je om muziek te herkennen, ook als je niet in staat bent om naar de muziek te luisteren.
Ondertiteling en bijschriften
Met de optie Bijschriften geluid + O.D.S. worden er, indien beschikbaar, bijschriften voor geluid of ondertiteling voor doven en slechthorenden. Hier kan je kiezen uit een aantal verschillende stijlen. Ook kunnen hier audiotranscripties gemaakt worden voor aankondigingen via de HomePod. Ten slotte kan je ook in- of uitschakelen of ondertiteling automatisch ingeschakeld wordt bij geluid van je toestel uit en of de ondertiteling aan moet wanneer je in een video terugspringt.
Meer opties voor ondersteuning met horen op je iPhone
- Achtergrondgeluiden: Met Achtergrondgeluiden kan je alle omgevingsgeluiden wegfilteren door naar achtergrondgeluid te luisteren. Zo kan je bijvoorbeeld regen of ruis instellen.
- Toon altijd volumeregeling: met deze optie zie je op het toegangsscherm de volumeregeling voor koptelefoons en ingebouwde luidspreker.
- Voeg stemisolatie toe: Als deze optie wordt gebruikt, wordt de dialoog volledig geïsoleerd voor personen die maximale duidelijkheid nodig hebben.
- Geluid voor aan- en uitzetten: hiermee wordt er een geluid afgespeeld wanneer je iPhone aan of uit wordt gezet.
- Koptelefoonmeldingen: Met deze optie stuurt je iPhone een melding als je te lang naar hard koptelefoongeluid hebt geluisterd en het gevolgen kan hebben voor je gehoor.
Toegankelijkheid: Spraak
Onder het kopje Spraak is een drietal opties mogelijk die met spraak te maken hebben. Dat zijn de volgende:
Live spraak
De functie Live spraak spreekt hardop uit wat je typt door middel van de luidspreker en in gesprekken. Ook kan je zinnen maken die je gemakkelijk kan uitspreken met live spraak.
Persoonlijke stem
Als je stemproblemen hebt kan Persoonlijke stem een oplossing zijn. De iPhone geeft je hierbij de mogelijkheid om aan de hand van een aantal zinnen een stem te laten genereren die opmerkelijk veel op jouw eigen stem lijkt. Als je deze hebt ingesteld kan je deze stem ook delen op alle apparaten die jouw iCloud gebruiken. Ook kan je instellen dat apps verzoeken sturen om deze stem te gebruiken.
Spraakopdrachten
Met deze functie kun je je spraakopdrachten voorzien van een aangepaste zin. Je kunt op die manier complexe taken uitvoeren, maar je kunt ook een ander triggerwoord voor ‘Hé Siri’ maken. In deze tip leggen we uit hoe dit werkt. Deze functie is bedoeld voor mensen met een sterk atypische stem. Oftewel: mensen die ‘Hé Siri’ niet verstaanbaar kunnen uitspreken, maar door een aandoening of beperking niet op de gebruikelijke manier kunnen spreken. De functie komt echter ook van pas als je Siri gewoon een andere naam wilt geven.
Toegankelijkheid: Algemeen
Bij het laatste kopje Algemeen vind je (logischerwijs) algemenere instellingen die van pas kunnen in verschillende scenario’s.
Begeleide toegang
Met Begeleide toegang kun je zorgen dat gebruikers toegang hebben tot maar één app. Dit is bijvoorbeeld bedoeld voor kinderen die snel zijn afgeleid. Met Begeleide Toegang kunnen ze zich beter focussen op een taak. De functie is ook geschikt voor examensituaties: leerlingen/studenten kunnen wel een goedgekeurd naslagwerk gebruiken, maar niet naar Safari gaan om te spieken. Ook wordt dit wel eens gebruikt in winkels en musea die bijvoorbeeld een iPad hebben, zodat er maar één specifieke app geopend kan worden.
Siri
In deze instellingen voor Siri stel je in wanneer je gesproken feedback krijgt van de assistent. Zo kun je instellen dat Siri altijd terugpraat, maar ook dat Siri alleen terugpraat als stille modus is uitgeschakeld. Verder kun je hier de ‘Hé Siri’ functionaliteit instellen. Zo luistert Siri ook als je dat commando zegt. Liever typen naar Siri? Dan kan je dat hier ook inschakelen.
Activeringsknop: snel toegang tot toegankelijkheidsfuncties
Wil je één van de bovenstaande functies snel inschakelen, dan kan dat dankzij de Activeringsknop. Door drie keer op de homeknop te drukken, schakel je bijvoorbeeld VoiceOver, Zoomen of AssistiveTouch in. Je hoeft dan niet helemaal naar de Toegankelijkheidsinstellingen om dit aan te zetten. In totaal kun je uit acht verschillende instellingen kiezen om die toe te wijzen aan de activeringsknop.
Er zitten in iOS ook allerlei toegankelijkheidsfuncties voor mensen zónder beperking.
Taalfout gezien of andere suggestie hoe we dit artikel kunnen verbeteren? Laat het ons weten!
Ook interessant
Alles over je rechtermuisknop gebruiken op de Mac
Apple Watch en toegankelijkheid voor mensen met een beperking
Toegankelijkheidsfuncties in iOS 17: Live spraak, Persoonlijke stem en meer
Vision Pro is ook te bedienen zonder ogen en handen
Toegankelijkheidsfuncties van macOS sneller starten